Hashima. Okręt bez załogi.

Gdy w styczniu 1974roku zamknięto kopalnię węgla na niewielkiej wyspie Hashima wydawało się, że historia tego niezwykłego miejsca zakończyła się. Wyspa, na której w pewnym momencie żyło 5 300 mieszkańców stała się bezludna i milcząca. Okazało się jednak, po latach, że otwiera się kolejny rozdział.

Hashima była skalistą, jałową i niezamieszkaną wyspą gdy w 1810 roku odkryto na niej złoża węgla. Pod koniec XIX wieku Mitsubishi Limited Partnership przejęło kontrolę nad wyspą i rozpoczęło się wydobycie tego surowca na dużą skalę. Wraz z rosnącą eksploatacją przybywali kolejni górnicy. W 1916r. powstają pierwsze wielopiętrowe, żelbetonowe, odporne na morskie fale, budynki. I pną się w górę kolejne, by pomieścić całe górnicze rodziny. Tak rodzi się miasteczko z całą infrastrukturą. Powstaje żłobek, szkoły, szpital, świątynia, sklepy, poczta z publicznym telefonem, biblioteki i miejsca rozrywki z klubem pachinko na czele. Liczba mieszkańców na wyspie ciągle rosła i w najlepszym jej czasie Hashima była najgęściej zaludnionym miejscem na świecie.  Kształt i rozmiar wyspy też się zmieniały. Dziś liczy 6,3 km².  Jej pierwotna wielkość to raptem jedna trzecia obecnej.

Codzienność na Hashimie miała wyglądać normalnie ale życie tu, na niewielkim skrawku skalistej ziemi otoczonym morską wodą różniło się od normalności. Mieszkańcy i firma Mitsubishi dbali jednak by wszelkie niedogodności pokonywać.

Na wyspie, na której nie było roślinności, ani jednego drzewa, stworzono ogrody warzywne na dachach budynków. Istotnym problemem były dostawy prądu do mieszkań i niedobór słodkiej wody. Generator na wyspie i destylacja słonej wody morskiej przestały wystarczać. Z początku wodę dostarczano statkami i dystrybuowano ją do miejskich hydrantów. Zresztą kuchni i łazienek w mieszkaniach nie było. Mieszkańcy korzystali ze stołówek i miejskich łaźni, w których kąpano się w przegotowanej wodzie morskiej. Słodka była jedynie używana jako pitna.W roku 1957 problem z wodą skończył się wraz z doprowadzeniem rur. Położono również na dnie morza instalację elektryczną łączącą Hashimę  z oddaloną o 2,5 km wyspą Takashima.

Prąd zresztą, był mieszkańcom niezwykle potrzebny. Odcięci od świata górnicy zarobione pieniądze wydawali na nowinki techniczne. Każdą rodzinę  na wyspie stać było na telewizor!

Ale technika szła na przód i węgiel przestał być głównym surowcem energetycznym. Wraz ze spadkiem popytu na węgiel a tym samym zmniejszeniem jego wydobycia, populacja na wyspie zaczęła się kurczyć. W 1974 r.  na powrót stała się bezludna.

Tam wszystko pozostało a porzucone rzeczy codziennego użytku, budynki, wspomnienia stały się teraz, po latach atrakcją turystyczną. Hashimę zaczęli odwiedzać ludzie z całego świata. Przy dobrej pogodzie, słabszych falach można podpłynąć do ochronnych murów i zejść na wyspę. Firmy w Nagasaki zaczęły sprzedawać rejsy i wycieczki z przewodnikiem.

Na  dogodną pogodę czekałam trzy dni. Choć fale huśtały wycieczkowym stateczkiem uniemożliwiając zrobienie dobrych, ostrych zdjęć, udało nam się zejść na ląd. Hashima teraz to wyspa widmo, mroczna pozostałość po mieście, coraz większa ruina. Gdy podpływa się do niej niezwykłe wrażenie robią wysokie, zniszczone budynki ze ślepymi oknami, bloki mieszkalne w których gniazda wiją drapieżne wielkie ptaki. Fale z hukiem uderzają o wysokie mury, które zawsze chroniły mieszkańców przed tajfunami. Wszystko to wyrasta z morza tak nienaturalnie, tak ponuro, rodzi niepokój ale i pobudza wyobraźnię. Sam pobyt na wyspie nie jest już tak niezwykły. Spacerować można jedynie po ogrodzonym placu z dala od mrocznych wielopiętrowych bloków, które pewnie z roku na rok będą się coraz bardziej sypać.

Japończycy nazywają tę wyspę Gunkanjima czyli okręt wojenny. Istotnie, gdy patrzy się z daleka na Hashimę z jej zabudowaniami takie skojarzenie przychodzi do głowy. Odpływając myślałam o ludziach, którzy tam mieszkali, dzieciach, które wychowały się w tym betonowym, górniczym dziwolągu. Jakie mają wspomnienia? I dokąd teraz płynie ten milczący okręt?