piątek, 21 grudnia 2012

czwartek, 20 grudnia 2012

Pasztet mojej mamy

Zawsze czekałam na niego niecierpliwie. Jest obowiązkową pozycją w świątecznym menu. Teraz robię go sama, chociaż kiedy robi go Mama wydaje się smaczniejszy...
 
 
PASZTET Z WĄTRÓBEK
650g wątróbek
 
300g wieprzowiny
 
350g cielęciny (może być filet z kurczaka)
 
3 jajka
 
200g słoniny
 
200ml śmietanki 30%
 
1 łyżka masła
 
2 cebule
 
1 ząbek czosnku
 
2 łyżki mąki kartoflanej
 
1 łyżka cukru
 
100ml porto
 
50ml brandy
 
Sól, pieprz, gałka muszkatołowa
 
Wątróbki oczyścić. Obsmażyć ze wszystkich stron na maśle. Wyjąć, osączyć i zalać porto. Do masła na którym smażyła się wątróbka wlać 100ml wody, zagotować i włożyć pokrojone mięso wieprzowe i cielęce. Dusić pod przykryciem na wolnym ogniu przez 20min. Cebulę obrać, drobno posiekać i sparzyć na sicie wrzątkiem (zalać na chwilę wrzątkiem aż zmięknie). Czosnek obrać, posiekać i rozetrzeć z solą. Mięso, cebulę, czosnek zmielić trzykrotnie w maszynce. Wątróbkę razem z porto przetrzeć przez sito (lub  dobrze zmielić). Wymieszać z masą mięsną i wywarem od duszenia mięsa. Dodać jajka, śmietanę wymieszaną z mąką kartoflaną, wlać koniak, przyprawić solą, pieprzem i gałką muszkatołową. Masę pasztetową dokładnie wyrobić. Formę wyłożyć folią aluminiową, na spód położyć pokrojoną na cienkie plastry słoninę. Wypełnić formę masą i piec w kąpieli wodnej w piekarniku nagrzanym do temperatury 180 stopni przez 1,5 godziny.


Zdjęcie dedykuję stałemu czytelnikowi mojego bloga... ; ) Wesołych Świąt!

sobota, 8 grudnia 2012

Kedgeree. Słońce na talerzu

Trudno powiedzieć czy danie to pochodzi z Indii i zostało przywiezione przez kolonizatorów do Wielkiej Brytanii czy zostało zabrane ze Szkocji, dostosowane i uznane jako część kuchni indyjskiej.  Pewne jest to, że przynosi trochę słońca i egzotyki. Rozgrzewa od środka i zdecydowanie poprawia humor. Coś na zimę za oknem. Ugotujmy to, po cichu tęskniąc za Indiami…
Doskonałe zarówno jako gorący obiad jak i zimna kolacja. Łatwe, szybkie, endorfinogenne…
POTRZEBUJEMY:
( dla 2 osób)
200 g ryżu basmati
400g wody
1 dzwonko łososia lub filet obrany ze skóry
1 średniej wielkości ryba wędzona (opcjonalnie)
45 g masła
2 łyżeczki oleju
2-3 listki limonki, porwane (opcjonalnie)
1 zmiażdżony ząbek czosnku
1 mała cebula, drobno posiekana
1 łyżeczka imbiru, świeżo startego lub pół łyżeczki imbiru sproszkowanego
maleńka szczypta szafranu
½ łyżeczki mielonych nasion kolendry*
½ łyżeczki mielonego kuminu*
1 łyżeczka kurkumy
3 jajka ugotowane na twardo, przekrojone na ćwiartki lub połówki
posiekana nać kolendry lub pietruszki
cząstki limonki do skropienia naszego dania
sos rybny (opcjonalnie)
sól
*  kumin i kolendrę możemy zastąpić łyżeczką gotowej przyprawy curry, ja do swojego kedgeree dodaję kupioną od pewnej kobiety w Indiach pachnącą mieszankę curry. Kiedy jej używam wracają wspomnienia z podróży…

 W garnku z grubym dnem rozpuszczamy masło i dodajemy oliwę( zapobiega to przypaleniu masła). Wrzućcie listki limonki, niech uwolni się z nich aromat, dodajcie czosnek i cebulę. Następnie wrzućmy przyprawy i pozwólmy cebuli się zeszklić. Dodajcie ryż i wymieszajcie wszystko dokładnie. Zalejcie ryż wodą, dodajcie szafran, przykryjcie pokrywką i zostawcie na ok. 10 min. niech  się gotuje na małym ogniu. Po tym czasie zamieszajcie ryż, na wierzch połóżcie łososia i znów przykryjcie szczelnie pokrywką. Gotujcie na małym (!) ogniu ok. 3-5 min. Wyjmijcie rybę, wydłubcie ości i podzielcie rybę na kawałki. Dodajcie z powrotem do ryżu, dodajcie też kawałki wędzonej ryby. Skropcie danie sosem rybnym. Teraz trzeba wszystko bardzo delikatnie wymieszać, najlepiej zróbcie to dwiema drewnianymi łyżkami.
Na koniec skropcie sokiem z limonki i posypcie natką. Ale to może już każdy sobie sam zrobić na talerzu, kładąc na wierzch przyjemnie komponujące się z żółtym ryżem jajo…

Inspirowałam się przepisem z książki " Nigella gryzie" Nigelli Lawson i przepisem Liski z blogu White Plate dodając szczyptę własnego smaku.

wtorek, 27 listopada 2012

Melnik. Miasto o smaku wina


 
Do Melnika uciekaliśmy z gór mając oddech burzy na plecach. Mruczała za nami jak wielki stwór czający się w mrocznym lesie, przez który przyszło nam przejść gubiąc parokrotnie szlak. Dotarliśmy wykończeni, przedzierając się potem już przez krzaki, przez jakiś dziki mostek na rzeczce byle w dół bo grzmiało już nie na żarty.
 
 
I oto nagle znaleźliśmy się w dziwnej krainie. U stóp niezwykłych piaskowych skał-piramid wyrastających niespodziewanie z ziemi jak gigantyczne stalagmity. Maleńkie domki powciskane między te tajemnicze twory natury były poobrastane winoroślą. Do Melnika mieliśmy jeszcze parę kilometrów  ale drogę tę przeszliśmy jak zaczarowani, bo te okolice naprawdę są magiczne.
 
 
Mówi się, że miasteczko Melnik jest jednym z najpiękniejszych miejsc w Bułgarii. Trudno nie zgodzić się z tym stwierdzeniem. Dziwne domy, podmurowane, wyglądające jak twierdze  kryją w sobie niezwykłe historie i piwnice w podwórkach, wydrążone w piaskowo-wapiennych skałach, ruiny, mechany, w których można uraczyć się doskonałym winem i jedzeniem…

 
Melnik do czasów wojen bałkańskich początku XX wieku był znaczącym ośrodkiem i dużym miastem liczącym 3000 domów i 12000 mieszkańców, później, po I wojnie światowej spora część ludności( Turcy i Grecy) zostali wysiedleni. Miasto podupadło. Dziś jest najmniejszym w Bułgarii, liczącym 300 mieszkańców. Cała miejscowość to właściwie dwie ulice. Przejście z jednego końca miasteczka do drugiego zajmuje chwilę. Spacerując po Melniku mijamy ruiny cerkwi, dawnych domów, resztki architektury tureckiej. Wszystko zarośnięte krzakami, na resztkach budowli wygrzewają się w słońcu zielone jaszczurki. W ogóle słońce też jakieś dziwne, wszystko jakby w kolorach sepii. I czy to duchy historii, czy skały w kolorach piasku, czy kolejne lampki wina powodują to dziwne wrażenie, nie wiem…
 

wtorek, 13 listopada 2012

Świątynia pełna szczurów


Jedno z najbardziej dziwnych i magicznych miejsc, w którym byłam. Niezwykła świątynia, postawiona wśród pustynnych terenów Radżastanu. Mogłabym siedzieć sobie tam godzinami, choć dla niektórych byłby to pewnie horror. Karni Mata bowiem jest świątynią po której biega całe mrowie szczurów. Mnie sacrum tego miejsca zdecydowanie urzekło.
 

 

Legenda głosi, że Karni Mata, wielka mistyczka hinduska, zwróciła się z prośbą do boga zmarłych Jamy by ten oddał jej syna. Gdy odmówił, przywróciła go do życia ale pod postacią szczura. Odtąd w ten sposób wskrzeszała swoich bliskich a sama odrodziła się jako szczur albinos. To ona w XV wieku dała początek świątyni w Deshnoku.
 

 Szczur w kulturze hinduskiej uosabia bogactwo, pomyślność i spryt. W tej niewielkiej świątyni traktowany jest z wielką czcią. 10 000 żyjących tu gryzoni uznawanych jest  za  świętych przodków wyznawców Karni Maty. Wierni przynoszą dary, takie jak mleko, zboże i słodkości, którymi dokarmiają zwierzaki.
 

 
Przyjechałam tu późnym popołudniem. Ciepłe światło zachodzącego słońca kładło się na wielkich marmurowych kaflach pokrytych ziarnami kukurydzy, słodkimi kulkami i odchodami gryzoni i gołębi. Do świątyni należy wejść boso a jeśli szczur przebiegnie po stopie lub choć muśnie nas w biegu należy uważać to za błogosławieństwo. Wielkim szczęściem też jest zobaczenie szczura albinosa. Szczególnie wypatrują go kobiety pragnące potomstwa.
 
 
 

W świątyni Karni Mata panuje błogi spokój, ludzie otaczają szacunkiem maleńkie stworzenia, modlą się wśród nich i śpiewają. Siedziałam na posadzce i obserwowałam jak zaaferowane szczury biegają po całej świątyni, jak wspaniale współistnieją z ludźmi. To miejsce zrobiło na mnie ogromne wrażenie, większe niż porażający w swej doskonałości Tadź Mahal.

piątek, 9 listopada 2012

Yasmin Levy

 

W 1492 roku na mocy edyktu alhambryjskiego, Żydzi Sefardyjscy zostali wygnani z Hiszpanii a później z Portugali. Osiedlając się głównie w Turcji, we Włoszech i w Holandii zabrali ze sobą ogromne bogactwo kulturowe, na które duży wpływ miała  kultura Półwyspu Iberyjskiego. Posługiwali się dialektem hiszpańsko-żydowskim znanym jako język Ladino. Obecnie Sefardyjczykami określa się również Żydów, którzy opuścili półwysep w późniejszych wiekach, a także ich potomków. Język, którego używali przypomina dzisiaj XV wieczny hiszpański. Obecnie na świecie językiem Ladino posługuje się ok. 200 tys. osób, liczba ta ciągle się zmniejsza i przyszłość Ladino wydaje się być zagrożona.
 
 
Kiedy Yasmin Levy, piosenkarka pochodząca z Jerozolimy, w 2004 roku wydała swój debiutancki album „Romance & Yasmin”, wywołała poruszenie i podbiła serca melomanów na całym świecie. Kolejne albumy przyczyniły się do popularyzacji ladino. W niezwykły sposób łączy ona  magiczną muzykę sefardyjską z gorącym, andaluzyjskim flamenco, wykorzystując do tego dawne instrumenty (np. oud) i pieśni swoich przodków. Wyrosła z tradycji kultury hiszpańskich Żydów, jej ojciec był kantorem, kompozytorem i badaczem muzyki ladino. Wychowywała się więc w domu, w którym muzyka była zawsze obecna a Jerozolima stała się kolebką jej fascynacji muzyką z całego świata.  Niezwykły głos i wolność z jaką miesza ze sobą muzykę wielu kultur sprawiła, że Yasmin Levy jest jedną z najwybitniejszych pieśniarek gatunku Word Music. Jej pieśni niosą ze sobą nostalgię i tęsknotę za odchodzącą w niepamięć kulturą ladino. „ Lubię smutne piosenki. Moja matka miała ciężkie życie. Noszę w sobie jej smutek, i choć sama jestem szczęśliwa tworzę, poprzez tę melancholię, która we mnie jest. Jestem szczęściarą, że mam swoją muzykę, dzięki której mogę to wszystko wyrazić”.

Najnowszy album artystki „ Libertad” ( wolność)  jest zarazem jej nowym etapem w karierze i życiu. Jak sama mówi, wraz z urodzeniem się jej syna ponad rok temu przyszło do niej „jakieś nowe poczucie wolności”. Stworzyła płytę odważną, szalenie różnorodną, zawierającą motywy muzyczne z Turcji, Hiszpanii, wykorzystując instrumenty z Persji a także dobrze znane już dźwięki ladino.  Swoją twórczość Yasmin Levy traktuje również jako głos w wielkiej dyskusji o pokoju i tolerancji. „ Unikam rozmów o politykach. Jestem piosenkarką ale śpiewam o osobistej wolności każdego człowieka. Wiem, że może to zabrzmieć jak frazes, ale wierzę w miłość. Trzeba kochać ludzi takimi jacy są, Muzułmanów, Żydów, Palestyńczyków i Chrześcijan. Najważniejszy jest wzajemny szacunek. Ludzie nie szanują się nawzajem dlatego ciągle prowadzą wojny. Chcę otworzyć ludziom umysły by poczuli i zobaczyli całą ludzkość. Nie tylko samych siebie”.


Yasmin Levy dość często odwiedza Polskę. Daje koncerty najczęściej w synagodze na krakowskim Kazimierzu. Przypadkowe spotkanie w Polsce wybitnej piosenkarki hiszpańskiej Buiki zaowocowało wielką przyjaźnią pomiędzy obiema paniami. Razem nagrały na najnowszy album wzruszającą piosenkę dedykowaną swojej zmarłej na raka ciotce. W styczniu przyszłego roku przyjedzie do nas z repertuarem promującym nową płytę.

Wszystkim wrażliwym na muzykę duszom polecam na jesienną słotę Yasmin Levy i jej nową płytę. Ja czekam na koncert w styczniu przyszłego roku…

wtorek, 6 listopada 2012

Cmentarz na wesoło


Jest taki cmentarz w Rumunii na który zjeżdżają się ludzie z całego świata. I choć nie leży tam żadna znana osobistość a sam cmentarz leży w wiosce na odludziu to nie ma chyba osoby, która jeżdżąc po Rumunii nie odwiedziłaby Sapanty. Z okazji  Dnia Wszystkich Świętych, Zaduszek, zadumy i zniczy wybierzmy się na cmentarz, który jest wesoły!

By dojechać do Sapanty musieliśmy dostać się najpierw do Sygietu. Jeden z Rumunów zapytał nas” Po co? W Sygiet wbijam szpilkę gdy chcę zawiesić mapę”. Faktycznie, miasto położone jest przy samej granicy z Ukrainą i zapisało się na kartach historii strasznym, komunistycznym więzieniem. I pewnie gdyby nie Cimitirul Vesel nikt by się tu nie zapuszczał. Z Sygietu do Sapanty najlepiej jechać na stopa. W Rumunii jest najlepszy auto- stop na świecie!

Tym, którzy dotrą do Sapanty polecam nocleg na campingu przy pensjonacie tuż nad rzeczką Cisą ( lub w pensjonacie rzecz jasna) jakieś 2 km od cmentarza. Prowadzi to przemiła rodzina, podają pyszne jedzenie. W każdym razie tak było w 2009 roku, kiedy odwiedziłam to niezwykłe miejsce.



W 1935 Ioan Stan Patras wyrzeźbił pierwszy kolorowy nagrobek. Od tego czasu cmentarz zapełnił się niebieskimi, dębowymi tablicami a sam artysta doczekał się uczniów, którzy kontynuują jego pracę. Każdy grób bowiem to małe dzieło sztuki a kolor niebieski otrzymał nazwę Błękitu z Sapanty.




Cmentarz to niezwykły obraz mieszkańców wioski, którzy dzięki swemu poczuciu humoru i fantazji stali się nieśmiertelni. Pod każdym obrazkiem przedstawiającym człowieka, jego pasję lub śmierć znajdziemy zazwyczaj żartobliwy wierszyk o jego życiu, wadach i zaletach. „ Tu leży moja teściowa, gdyby pożyła rok dłużej leżałbym tu ja” Któżby nie chciał leżeć wśród tych kolorowych pomników z Sapanty!

poniedziałek, 5 listopada 2012

Moje Lisbon Story


Wyjazd do Portugalii a zwłaszcza zobaczenie Lizbony było moim marzeniem od lat. Od momentu, w którym obejrzałam niezwykły film Wima Wendersa  „ Lisbon Story” z 1994 roku zapragnęłam, jak bohater opowieści, włóczyć się krętymi uliczkami Alfamy, najstarszej i biednej dzielnicy Lizbony. Był jeszcze jeden powód przyjazdu do Lizbony, miłość do portugalskiej muzyki a od chwili zobaczenia filmu fascynacja zespołem Madredeus.

Philip ( dźwiękowiec) dostaje kartkę pocztową od swojego przyjaciela ( Fritza) reżysera, w której prosi o jak najszybsze przybycie do Lizbony i pomoc w wypełnieniu filmu dźwiękami miasta, które filmuje starą kamerą na korbkę. Philip przyjeżdża do Lizbony. Zastaje jednak wielki, stary dom w Alfamie opuszczony przez przyjaciela, który zniknął w niewyjaśnionych okolicznościach.


„ Lisbon Story” to niezwykła opowieść o tęsknocie za zarejestrowaniem rzeczywistości, takiej jaka jest. Zapisaniu jej tak by pozostała niewykreowaną prawdą. By wszystko czego dotykamy, obrazy codzienności, muzyka, miłość pozostały na zawsze świeże, nawet gdy nas już nie będzie…


W filmie Wima Wendersa jeden z członków zespołu Madredeus patrząc na wieczorną panoramę miasta i spokojną rzekę  wypowiada takie zdanie „ Mówi się, że Tag jest jedynym świadkiem naszego życia. Nie miasto.”  Dzisiejsza Lizbona to już  zupełnie inne miasto… A ja tak jak główny bohater filmu Philip, szukający dźwięków do obrazów, które nakręcił  jego przyjaciel , szukałam śladów tej Lizbony, którą sfilmował Wim Wenders. Ale myli się ten, kto myśli, że w zadeptanej, mieniącej się od turystów z całego świata, popularnej w folderach biur podróży stolicy nie można znaleźć ducha dawnego miasta, zagubić się na stromych schodkach Alfamy podziwiając Tag z ich stopni. Tu cały czas portugalskie kobiety wieszają pranie w charakterystyczny sposób a tamtejsze łobuzy kopią piłkę na małych placach tej dzielnicy. Lecz aby stara Lizbona przemówiła trzeba się dobrze wsłuchać…

Philip przegląda czarno-biały, niemy materiał filmowy. Zarejestrowane twarze ludzi, ich uśmiechy i troski, codzienne zajęcia, zakamarki ulic i budowle. Nagle natyka się na imponujący akwedukt. Zapisuje na kartce i rusza tam ze swoim kudłatym mikrofonem. Mnie dotarcie tam zajęło trochę czasu bowiem okazały Aqueduto das Aguas Livres znajduje się poza centrum miasta. Philip podziwia z akweduktu widok na dzielnicę Amoreiras  leżącą w dolinie Alcantara, wielkie cienie gigantycznych arkad kładą się na dachy starych, biednych domków. Na dole pracują głośne dźwigi i walce, budują autostradę. To co zobaczyłam tam w 2011 to estakady i pędzące samochody. A dźwięki jakie usłyszałam to jedynie huk autostrady… „ Budują autostradę. Frederico mówił, że kiedy znikały te domy to ukryte w nich historie wyszły na jaw…” mówi chłopiec towarzyszący naszemu bohaterowi.
W latach 30. XIX w grasujący tam morderca zrzucał w dół swoje ofiary. Kto wie, może ich duchy przysiadły  teraz na akwedukcie i z żalem patrzą na wstęgi szos…

Zabytkowy wodociąg warto jednak zobaczyć. Imponująca budowla ciągnie się przez 56 km a najwyższy łuk osiąga wysokość 65 m. Akwedukt dostępny jest dla zwiedzających codziennie ( w godz. 10-18), z wyjątkiem niedziel.


Niestety mnie nie udało się wejść do środka. Pozostało mi jedynie podziwianie budowli z zewnątrz. Nieco rozczarowana i smutna wróciłam do Alfamy. Usiadłam na starych schodkach w wieczornym, zachodzącym słońcu i poczułam tę tęsknotę jakiej doświadczali bohaterowie „ Lisbon Story”…

„ Słucham nie patrząc i w ten sposób widzę” Passoa


Po jakimś czasie, wraz z odpływającym już smutkiem przypłynęły dźwięki, obrazy, zapachy. Zaczęłam patrzeć na Lizbonę moimi oczami, wyłuskiwać ślady  biednej i magicznej dzielnicy. Historie minionego miasta „wyszły na jaw” i pielęgnowane są przez dzisiejszych ludzi tam mieszkających. Nadal śpiewają fado, przywołują dawne fotografie i pamięć o poprzednich mieszkańcach.


Dziś tęsknię do mojej Libony, choć wiem, że gdy tam wrócę nic nie będzie takie samo. Będę na nowo odkrywać jej miejsca i tajemnice. I tylko Tag pozostaje niezmienny…